*** تأثیرات فکری و اندیشه ای انقلاب اسلامی در منطقه و جهان چه بوده است؟ 

برترین تأثیرات فکری و اندیشه ای انقلاب اسلامی در منطقه و جهان، تجدید حیات دیانت و اندیشه دینی به ویژه اندیشه توحیدی است. وارد کردن حکمت در حکومت و ابتنای حکومت بر حکمت، به اینکه حکما حاکم شوند یا حکام حکیم شوند، آمالی جهانی و تاریخی بوده که در ایران با انقلاب اسلامی به منصه ظهور و بروز رسیده و به تحقق پیوسته است. جایگزین بهینه و بسامان متعالی به جای مادیگرایی(ماتریالیسم) و همچنین به جای طبیعت پنداری تک ساحتی-تنازعی(فرویدیسمی-داروینیستی/ امپریالیستی یا استکباری)، انسان متعالی به جای بشریت غریزی(اومانیسم)، توحید و یگانه انگاری(مادیت و معنویت، دیانت و سیاست، ...) به جای دوگانه پنداری (دوآلیسم؛ تجزیه و جدایی دین از دنیا، دیانت از سیاست، معنویت از مادیت، ... و تعارض میان اینها)و نگاه دو ساحتی مادی و معنوی و دنیوی و اخروی («فی الدنیا حسنه و فی الآخرة حسنه») به جای دنیویت (سکولاریسم) و حتی عقل یا خِرَد متعالی فرای هوش یا شعور ابزاری از اهم شالوده های نظری انقلاب اسلامی بوده که تأثیرات خود را تدریجا گذاشته است و آثار و علایم و نشانه های آن یکی پس از دیگری بروز کرده و می کند. احیای دیانت حتی در مسیحیت، احیای ارزش حتی در سیاست، و همانند اینها به سان جریاناتی جهانی از آثار انقلاب اسلامی است. کمیسیون توسعه برای فرهنگ سازمان ملل به جای فرهنگ برای توسعه و یا پذیرفتن منشور حکومتی امام علی(ع) به مالک اشتر توسط مجمع عمومی این سازمان و اعلام آن به عنوان سندی برای توسعه متعادل، متعالی و همه جانبه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جهانی را می توان از جمله این ها به شمار آورد که تاثیرات پایه ای و جهانی خود را در پی خواهد داشت. 

*** رابطه انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی در کشورهای خاورمیانه چگونه قابل تحلیل و ارزیابی است؟ 

سیدجمال الدین اسد آبادی بزرگ پرچمدار بیداری و خیزش اصلاحی اسلامی شرق و جهان اسلام می گفت: «ملت ایران هر آنگاه که بلند شود، پیشوای عالم می گردد». شعارهای شورخیز، شورانگیز، حکمت آمیز و حرکت آفرین انقلاب اسلامی ایران یعنی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» یا مشارکت سیاسی و مردمسالاری دینی اهم شاخصه های انقلاب اسلامی است که هم اینک در تمامی جریان یا جریانات بیداری اسلامی و خیزش انقلابی اسلامی منطقه شاهد دغدغه و داعیه این شاخصه ها هستیم. حتی جمهوری متعادل و مشروطیت جمهوری که می تواند جایگزین استبداد سلطنتی و ملوکیت از سویی شود و رو در روی جمهوری های مطلقه و دموکراسی های افراطی چه لیبرالیستی و چه سوسیالیستی از دیگر سو قرار گیرد، مورد دغدغه جهانی است. همچنین این شاخصه ها می تواند جایگزین سوسیال- توتالیتریسم یا دولت سالاری ولو به اسم دموکراسی سوسیالیستی از سویی و همچنین جایگزین لیبرال-کاپیتالیسم و در حقیقت سرمایه سالاری یک درصدی علیه نود و نه درصدری (در تعبیر جنبش وال استریت) باشد. از زاویه ای دیگر، استقلال یعنی رهایی از استکبار و سلطه خارجی هم سلطه شرقی (شوروی) و هم سلطه غربی (اروپا و امریکا) و برنتابیدن موجودیت رژیم اشغالگر صهیونیستی نه تنها به عنوان غاصب سرزمین های اسلامی، بلکه به عنوان پایگاه امپریالیسم جهانی و منبع تنش و تشنج دائمی منطقه ای، استقلال در این معنا، رهایی از وابستگی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به نیروها، نهادها و نظام های سلطه است که امروزه خواستی عمومی و فراگیر است. فراتر از استقلال از سلطه نیروها، نهادها و نظام های سلطه جهانی، استقلال از وابستگی به نگاه و نظریه و مکتب مدرنیسم اعم از سوسیالیسم و لیبرالیسم و جایگزینی مکتب متعالی اسلام مطرح است. حتی فراتر از این، استقلال از مدل (ساختاری) و الگوی (رفتاری) دولت سالاری توتالیتریستی و سرمایه سالاری کاپیتالیستی و جایگزینی نمونه حق و عدالت سالاری اسلامی مطرح است. همچنین آزادی طلبی از استبداد اعم از خودرأیی، خودمحوری و به ویژه خودکامگی سلطنتی شخصی، خانوادگی و خاندانی، از مناسبات غیر و ضد انسانی مملوکی(مالک - مملوکی ولو جدید) و موروثی، و از عقب ماندگی یا عقب نگه داشتگی و نبود توسعه یا توسعه نیافتگی نیز درملل خاورمیانه بزرگ اسلامی، فزاینده است. اینها ایده ها و الهاماتی بوده که ملت ایران و انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران از آغاز و با بیش از سه دهه ایستادگی با پرداختن همه هزینه ها (تحمیل جنگ، تهدید، تحریم) تمام قد و استوار پای آن ایستاده و هر گونه توفیقات و در رأس آن هویت و عزت ملی را از این رهگذر به دست آورده و هم اینک کورسوی آرزو را به امیدی نزدیک و حقیقتی واقعی و دست یافتنی برای مردم جهان به ویژه ملت های مسلمان تبدیل کرده است.